اسس التقوی لنیل جنة الماوی (کتاب)« أسس التقوى لنيل جنة المأوى» اثر آية الله شیخ علی کاشف الغطاء در موضوع طهارت ، زکات ، خمس و انفال ( از امهات مسايل عبادى- سياسى فقه شیعه ) تدوين شده است. حجم موضوعات داخل متن نشان از اين دارد كه نويسنده در فقه از مهارت بسيار بالايى برخوردار بوده است. ۱ - انگيزه تأليف مؤلف، با صراحت به انگيزه خود اشاره نكرده است; اما از لا به لاى ابواب كتاب به نيكى مى‌توان دريافت كه هدف وى گردآورى تعاليم اعتقادى- عبادى است كه هر روزه مورد نياز مؤمنين مى‌باشد. اين كتاب به صورت متقن و قابل اعتماد و با استفاده از منابع نخستين دينى( آيات و روايات) و آثار فقيهان و متكلمان تأليف شده است. ۲ - ساختار روش كتاب استدلالى است و شبيه برخى ديگر از كتاب‌هاى حوزوى از عدم توالى و ترتيب منطقى عناوين رنج مى‌برد; ولى در عين حال موضوعات طهارت، زكات، خمس و انفال در آن به گونه بسيار مشروع و با قلمى روان( كه از مزيت‌هاى اين كتاب است) بيان شده است. ۳ - گزارش محتوا ۳.۱ - پيش درآمددر ابتدا، مؤلف به پيش درآمدى كه مورد نياز مكلف است از قبيل شروط تكليف و راه‌هاى رسيدن به آن و اينكه مكلف سه نوع است: مجتهد ، مقلد و محتاط ، اشاره كرده و در ادامه به اولين واجبات( اصول دین : توحید ، نبوت ، معاد جسمانی ، امامت و عدل ) كه انسان به درك و فهم آن موظف است، پرداخته است. و همين طور حکم مكلفى كه در اثناى عمل شك به او عارض مى‌گردد و آنچه كه براى آدمى پس از بلوغ واجب است و تعريف و شرايط توبه اشاره كرده سپس به مبحث توبه( كه مربوط به طهارت روح است) و تبيين طهارت جسم پرداخته شده است. [۱]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۱ .
۳.۲ - كتاب طهارتاين كتاب شامل مطالبى است كه به برخى از آنها اشاره مى‌گردد: احکام و انواع آب‌ها، [۲]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۱۰.
انواع نجاسات و احكام هر يك و چيزهايى كه به نجاسات ملحق مى‌گردد در حالى كه ذاتاً نجس نمى‌باشند. [۳]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۱۸.
چگونگى تطهير از بول و ساير نجاسات، چگونگى پاك كردن طلا و نقره آلوده به نجاست، زمین نجس، گوشت‌هاى آلوده به نجاست، نمك و شكر نجس و ميت. [۴]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۲۰.
انواع مطهرات از قبيل آفتاب ، انقلاب ، استحاله ، انتقال ، اسلام ، تبعیت و... . [۵]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۲۲.
۳.۲.۱ - وضو وغسلكيفيت وضوء و عناصر تشكيل دهنده آن نظير: نیت ، شستن صورت و دست‌ها، مسح سر و پا، ترتیب ، موالات . ويژگى‌هاى مورد استفاده در وضوء اجتماع موجبات وضو، طرح آنچه كه واجب، مستحب و مکروه است براى او وضو گرفتن، آنچه مكروه است در وضو، [۶]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۳۲.
مباحث غسل ، فوايد غسل، غسل حیض ، احكام حائض ، آنچه كه مستحب و مكروه است براى حائض، اقسام حائض، چگونگى غسل استحاضه و تمايز آن از باقى غسل‌ها. نفاس و وجوب استبراء از نفساء ، آنچه كه واجب، مستحب و مكروه است براى نفساء . [۷]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۴۴.
۳.۲.۲ - احکام میتميت و چگونگى غسل آن، احكام شك در مس میت . مسايل پيرامون احتضار ، آنچه كه مستحب يا مكروه است بعد از مرگ براى وابستگان; تجهیز ، نفقه و غسل و آنچه كه معتبر است براى غسل میت و مسايلى از قبيل تكفين، تشييع، كيفيت و شروط نماز بر ميت، احكام ميتى كه به بلوغ نرسيده است. [۸]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۶۷.
مستحبات و مكروهات گذاشتن ميت در قبر و غسل‌هاى مستحبى. [۹]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۶۹.
احكام تيمم و مواردى كه ضرورت ندارد آب وضو جست‌وجو گردد، آنچه كه مستحب يا مكروه است در چيزى كه بدان تیمم مى‌شود و درستى چندين نماز با يك تيمم، تيمم بدل از غسلى كه نياز به وضو نيست، هنگامى كه اسباب گوناگون براى طهارت جمع گردد تيمم واحد كفايت مى‌كند، امورى كه تيمم را باطل مى‌كنند، احكام شك‌هايى كه در تيمم اتفاق مى‌افتد، كسانى كه به خاطر مريضى، از آنها عوامل باطل كننده تيمم سر مى‌زند. [۱۰]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۸۵ .
۳.۳ - كتاب زكاتاين كتاب به صورت مشروح پس از بحث طهارت گردآورى شده است كه به عناوين مهم آن اشاره مى‌گردد: مؤلف نخست در باره وجوب و فايده زکات ، نكاتى از اين دست را بيان مى‌كند: پرداخت زكات يكى از وظايف مهم اسلامى است كه در قرآن و احاديث معصومين علیهم السلام هم‌رديف نماز قرار گرفته است. [۱۱]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۹۴.
چيزهايى كه زكات به آنها تعلق مى‌گيرد نظير انعام ثلاثه( شتر، گاو و گوسفند)، طلا، نقره و غلات چهارگانه( گندم، جو، خرما و كشمش) و تعلق گرفتن زكات به آنها; اينكه فقير پيش از اينكه نياز خود را ابراز نمايد بايد حق او از زكات پرداخت شود. در ادامه موارد هشت‌گانه زكات بيان گرديده است. مستحب است كسى كه زكات پرداخته است آن را ابراز كند [۱۲]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۹۷.
و همين‌طور مسايل و احكام زکات فطره در انتهاى مباحث زكات گنجانده شده است. [۱۳]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۱۳۲.
۳.۴ - كتاب خمساين كتاب در سه فصل گرد آمده است: فصل نخست در باره چيزهايى است كه خمس آنها واجب است. نظير غنیمت جنگی ، معدن، جواهرى كه با غواصى از دريا به دست مى‌آيد، درآمد كسب، مال حلال مخلوط با حرام ، و در ادامه شرايط و مستثنيات آنها مطرح شده است. فصل دوم پيرامون تقسيم و موارد مصرف خمس بيان شده است. فصل سوم در باره احكام خمس و عدم جواز تصرف مالى كه خمس آن داده نشده و خمسى كه پيش از پرداخت، تلف شده بحث و بررسى صورت گرفته است. [۱۴]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۱۳۲ .
۳.۵ - كتاب انفال و فىءنخست موضوع انفال تعريف شده و سپس موارد هشت‌گانه آن بدين ترتيب ذكر و بيان گرديده است: ۱. زمین‌های موات و زمين‌هايى كه صاحبانشان از آنها اعراض كرده باشند. ۲. كوه‌ها، دره‌ها، جنگل‌ها و رودخانه‌هاى طبيعى. ۳. درياها و سواحل آن و رودخانه‌هاى بزرگ. ۴. معادن . ۵. اموال گران‌بهايى كه متعلق به پادشاهان بوده و در جنگ به دست مسلمانان آمده است. ۶. غنيمت‌هايى كه بدون اجازه امام به دست آمده باشد. ۷. زمين‌هايى كه از كفار بدون جنگ و خون‌ريزى در اختیار مسلمانان قرار گرفته است. ۸. اموال كسانى كه از دنيا مى‌روند در حالى كه وارث ندارند; و در انتها موارد مصرف انفال بيان شده است. [۱۵]
أسس التقوى لنيل جنة المأوى، شيخ على كاشف الغطاء، ج۱، ص ۱۴۹ .
۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی |